Nikki Weststeijn (06/05/2023)

Astrologie en wetenschap: moeten we vragen om bewijs?

                             
                          Photo: Stock Photos van Natalia Mikhalchuk/Shutterstock
   
Een sceptische houding kan de vraag doen oproepen of er een wetenschappelijke verklaring is voor astrologie. Maar zijn astrologen hier zelf naar op zoek? Astroloog Nora Gosselink vertelt over hoe zij kijkt naar de relatie tussen astrologie en wetenschap.

Het is normaal geworden dat in dating shows als Love Island of First Dates wordt gevraagd naar iemands sterrenbeeld. Instagram en Tiktok staan vol ideeën over wanneer iemand zich typisch gedraagt als een Libra of een Taurus. Voor sommige mensen is het een hobby, maar soms lijkt het ook uit te groeien tot een geloof. 

Er zijn ook mensen die een sterke anti-houding aannemen tegen astrologie. Nora Gosselink is astroloog en vertelt dat haar klanten wel eens vragen wat ze moeten zeggen tegen mensen die vragen naar een wetenschappelijk argument voor astrologie. “Bijvoorbeeld tegen die ene oom op een verjaardag die zegt dat astrologie niet wetenschappelijk is. Ze vragen mij dan of ik daar een goed argument tegen heb.”

Gosselink is tijdens haar studie geschiedenis in astrologie gerold.  Zelf zou ze zich typeren als een nuchter iemand, en zo komt ze ook over. “Over het algemeen sta ik vrij kritisch en wetenschappelijk in het leven, alleen op dit gebied misschien wat minder.” De mensen met wie ze praat zijn vaak zelf hoog opgeleid. Het zijn artsen, veel advocaten en juristen, en ook wetenschappers.

Gosselink kan wel verwonderd zijn als voorspellingen later blijken kloppen. “Het komt vaak tot hele specifieke uitspraken die dan ook echt waar zijn. Zo van, goh, heb jij vroeger last gehad van de gezondheidsklachten van je moeder, of wil je journalist worden?” Ze weet ook dat het goed mogelijk is dat mensen niet bij haar terugkomen om te vertellen wanneer een voorspelling een keer niet klopt.  Maar van wat Gosselink mee krijgt, lijkt het alsof echt veel voorspellingen ook echt kloppen of uitkomen. 

Ik vraag me af of Gosselink en haar hoogopgeleide klanten dan geen wetenschappelijke verklaring zoeken voor waarom sommige voorspellingen zo lijken te kloppen. Het is bijvoorbeeld wel eens onderzocht door de Franse onderzoeker Gauqelin of de maand waarin je geboren bent geboren een invloed kan hebben op je karakter. Zo vond hij in 1955 een correlatie tussen de stand van Mars en de geboorte van topsporters. Later is dit weer ontkracht.  Er is recent wel weer aangetoond dat de geboortemaand een invloed heeft op welke ziektes je op latere leeftijd kan ontwikkelen.  

Gosselink houdt zich niet echt bezig met het wetenschappelijke aspect: “Ik vind het wel interessant, maar voor mij is het ook een geloofskwestie en hoeft het niet per se hard te worden gemaakt.” Zelf vertelt Gosselink dat veel onderzoeken die zijn gedaan niks aantonen. Als je een groep mensen persoonlijkheidstests laat invullen en daarna astrologen hier aannames over laat doen op basis van hun geboortegegevens,  zijn deze bijvoorbeeld niet altijd juist. 

Toch gelooft Gosselink wel in astrologie: “Ik geloof wel echt in astrologie. Ook weer niet heilig, ik zal nooit een hele riskante keuze maken omdat astrologie het zegt. Ik combineer het wel met gezond verstand en een praktische benadering.” Gosselink lijkt vooral te geloven in de toepassing van astrologie. “Ik kijk vooral: wat heb je hier nou echt aan in het dagelijks leven.” 

Als mensen aan Gosselink vragen wat voor argumenten ze kunnen gebruiken tegen ooms op verjaardagen? “Dan zeg ik eigenlijk gewoon van, er is geen hard bewijs en daar hoeft de discussie niet over te gaan.” Maar Gosselink vindt dat ook al is er misschien geen hard bewijs voor, er wel een bepaalde waarde in astrologie kan zitten: “Ik vind het idee dat als iets niet heel hard is bewezen, dat het dan geen waarde heeft en totaal nergens op zou slaan ook weer overtrokken.”

Dit is een interessant punt, want in principe lijkt het inderdaad geen kwaad te doen om in iets te geloven wat jezelf en anderen kan helpen. Maar waar trekken we de lijn? Geloven in  ‘alternatieve waarheden’ kan juist ook een negatief effect hebben, zoals het geloof dat klimaatverandering niet bestaat. Ook het geloof in God en de daarbijhorende religie kan soms kwaad doen. Bijvoorbeeld op het moment dat het geloof dat abortus een zonde is er toe leidt dat een vrouw wordt gedwongen een kind op de wereld te laten zetten dat ze niet wil.  

Wat wel een verschil is met standaard religies: het geloof in astrologie wordt gebruikt om jezelf en anderen meer houvast te geven door bijvoorbeeld te helpen met het maken van keuzes. Er volgt geen strenge morele code uit die mensen moeten opvolgen in het leven. En astrologen doen in tegenstelling tot klimaatontkenners geen harde uitspraken over hoe de wereld nu is en die tegen de feiten in gaan. Astrologen nemen aan hoe de wereld is op basis van de feiten en doen speculaties over hoe het zich zou kunnen ontwikkelen. Misschien dat hier ergens een lijn te trekken valt. 

Wil je meer horen over Gosselink’s ervaringen als astroloog en over onze speculaties over de mogelijke wetenschappelijke verklaringen? Luister dan naar de aflevering “The Lunar Effect”!

Wil je mee praten over dit onderwerp? Stuur ons een berichtje via instagram of email.


WE PLAY THE NICEST
TUNES WHILE TALKING
ABOUT THE COOLEST
RESEARCH